Selecteer een pagina

Tempelbeelden

Wie ooit op Bali is geweest, weet dat Bali vol staat met allerlei tempels. Nog veel meer dan hier in Nederland schuurtjes, staan er op Bali overal tempels. De grote, oude beroemde tempels zijn niet weg te denken uit het beeld van Bali. Maar eigenlijk vind je ze overal. De meeste van die tempels lijken qua hoofdvorm op elkaar. Een poort, met of zonder deur, met poortwachters al dan niet geflankeerd door naga’s. Boven de deur meestal een Kala-kop die de boze geesten op afstand houdt. De Balinese hindoes brengen er trouw iedere dag hun offertjes. Qua afmetingen kunnen deze tempels enorm verschillen. Op zich is het heel logisch dat deze tempels ook de houtbewerkers hebben geïnspireerd en dat er dus in de loop der jaren de nodige tempelbeelden zijn gesneden. Eigenlijk zijn deze “gebouwen” geen tempels, maar de toegangspoorten naar de tempels, vandaar waarschijnlijk ook de poortwachters.
Bali 2016, 06 Bali 2016, 05 Bali 2016, 04 Bali 2016, 03 Bali 2016, 02 Bali 2016, 01

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Beelden met een soortgelijke voorstelling worden wel vaker via Marktplaats of veilinghuizen aangeboden. Meestal worden ze aangemerkt als “tempelbeelden”. Kennelijk zitten de figuren voor de ingang van de tempel en boven de ingang waakt dan “Kala” een god die boze geesten buiten houdt. Deze god lijkt sprekend op de beeltenissen in de barong maskers en zal ongetwijfeld aan dezelfde godheid refereren. Ook de Barong masker hebben de taak “het kwaad” buiten de deur te houden. Ik zeg wel eens spottend: “Met zoveel van die Barongmaskers bij mij aan de muur, hebben boze geesten geen schijn van kans om bij mij binnen te dringen.”

Maar goed, dit beeld werd mij aangeboden door de heer Ron Blaauw uit Geldrop. Eerder had ik al een Garuda van hem gekocht. Hij had dit beeld jaren geleden bij een antiquair gekocht en wilde het zonder het via Marktplaats te laten lopen wel aan mij verkopen. Het is leuk hoe je soms via een aankoop op Marktplaats tot leuke correspondentie met sommige aanbieders komt. Hij wist mij eigenlijk niet veel over de betekenis van het beeld te vertellen. Wat dat betreft zou ik het zeer op prijs stellen wanneer iemand die mij kan informeren over dit beeld contact met mij zou willen opnemen. Ik zal die informatie met bronvermelding graag aan de info op mijn website toevoegen.

Een fraai tempelbeeld. Een van mijn eerste in de collectie.

Overzichtsfoto van dit prachtige tempelbeeld. In de galerij onderaan deze pagina zijn de onderdelen te zien die ik hierna opnoem: Prachtig hardhouten beeld met zeer veel details. Een Shiwa priester met naast zich twee zeemeerminnen/naga’s. Boven de priester de god Kala. Kala zorgt voor het afschrikken van boze geesten. De achterzijde van het beeld: een bloem en doorkijk naar de voorzijde. De zeemeerminnen hebben hun armen om de priester heen geslagen. Kala, veelal zo te zien op de Barongmaskers die ook als huisgod wordt aangemerkt. Fraai uitgewerkte handjes achter het hoofd van Kala. Het gebruikte hout is tamelijk zwaar en lijkt op suarhout. De priester met in de hand een lotusbloem. Meestal wordt de priester geflankeerd door danseressen. Kijk vooral de galerij even af.

Het volgende tempelbeeld
Heel bijzonder vind ik het dat kort na de aanschaf van het voorgaande tempelbeeld ik in de gelegenheid werd een tweede tempelbeeld aan te kopen. Eigenlijk te ruilen tegen een beeld dat ik eerder die dag op een rommelmarkt had gekocht en direct op Marktplaats had gezet. Dat beeld was op zich best mooi, maar ik was veel meer geïnteresseerd in het tempelbeeld dat ik op Marktplaats eerder al had gezien. De ruil werd via de mail beklonken en de volgende dag gingen de beelden op de post. Een dag later kon ik bevestigen en kreeg ik bevestigd dat het beeld was aangekomen. Te gek hoe soepel zo’n deal kan gaan als partijen van goede wil zijn en meewerken. Het tweede beeld is qua afmetingen vrijwel gelijk aan het eerste beeld en ook qua indeling heel erg identiek. Toch zijn er ook aanmerkelijke verschillen.

Het volgende tempelbeeld

Het beeld is in grote lijnen gelijk qua indeling maar toch zijn er ook grote verschillen: Totaal andere, veel hardere houtsoort. Vier, in plaats van drie figuren. Kala heeft andere tanden. Het beeld is grover uitgewerkt. Weer volgt een opsomming van details die in de presentatie te zien zijn. Hier lijken drie priesters aanwezig en geen zeemeerminnen/naga’s. Kala met een priester op zijn rug of nek gezeten. Bij deze uitvoering heeft Kala enkel punttanden, of die een bepaalde betekenis hebben is mij niet bekend, maar de bedoeling is om boze geesten af te schrikken. Bij de ingang van de tempel zitten de drie priesters. Zo te zien een opperpriester en twee lagere priesters, hoewel ik dat nergens mee kan staven.Alles met elkaar zijn dit twee vergelijkbare tempelbeelden, het eerste fijner uitgewerkt dan het tweede. Andere figuren en andere houtsoort. Het tweede beeld is geschikt om zelfstandig te staan, maar kan ook opgehangen worden. Ook denk ik dat het tweede beeld ouder is.

Nog een tempelbeeld
Soms lijkt het wel of een bepaald beeld voorbestemd is om in jouw collectie te worden bijgevoegd. Het was zomer 2009 toen ik dit beeld voor het eerst op Marktplaats zag. Ik reageerde direct, maar de vraagprijs voor dit tempelbeeld viel ver buiten mijn budget. Soms wordt de vraagprijs ingegeven door een eerder bezoek met het betreffende object aan promotie activiteiten van “Kunst en kitsch”. De hier verrichte taxaties zijn vaak royaal aan de optimistische kant, waarschijnlijk om de bezoekers met een positief gevoel naar huis te laten gaan. Deze getaxeerde bedragen zijn vaak wel gunstig voor het verzekeren van de spullen, maar blijken weinig reëel als het gaat om de verkoop er van. In de praktijk is het vaak heel erg moeilijk om de koper te vinden die dat bedrag ook daadwerkelijk wil geven en moet uiteindelijk behoorlijk worden gezakt om de artikelen te verkopen. Waarschijnlijk was dit, of iets dergelijks ook aan de hand met dit beeld. Ik heb het ruim anderhalf jaar op Marktplaats gevolgd en uiteindelijk heb ik het kunnen kopen. Opmerkelijk was dat kort voor de aankoop van dit beeld de koop van twee andere tempelbeelden hieraan vooraf ging. De foto’s laten zien dat deze drie tempelbeelden zowel grote overeenkomsten als grote verschillen laten zien. Alle drie zijn ze opengewerkt naar de achterkant waardoor er een kaars achter kan worden gebrand. Alle drie geven het plaatje van priesters voor de ingang van de tempel weer. Alle drie hebben boven de ingang van de tempel de Kala-kop hangen die boze geesten moet verdrijven. Verschillen zitten in de priesters, de zeemeerminnen en de gewone priesters. Daarnaast is binnen de randvoorwaarden de uiterlijke vormgeving totaal anders. Ik ben dit soort tempelbeelden maar mondjesmaat tegengekomen op Marktplaats.

Weer de drie priesters met daarboven de Kala-kop.

Weer de drie priesters met daarboven de Kala-kop. De achterzijde van dit tempelbeeld, eenvoudig bewerkt. Het bekende tafereel: De drie priesters. Weer in het midden de opperpriesters en daarnaast de priesters van (waarschijnlijk) lagere orde.. De Kala-kop. Opmerkelijk is dat de tanden van de Kala bij de verschillende beelden verschillend werden uitgewerkt. 

Het vierde tempelbeeld
In korte tijd heb ik de hand gelegd op drie mooie tempelbeelden en half maart 2011 zag ik opnieuw een prachtig tempelbeeld dat op Marktplaats aangeboden werd door de heer Louis Nagelkerke. Louis Nagelkerke is geboren in 1949 en is sinds 1980 beroepsmatig kunstenaar. Hij heeft in opdracht veel portretten geschilderd, maar is er in de loop der tijd toe overgegaan meer “vrij” te schilderen. Belangrijke bronnen van inspiratie voor hem zijn de rijke cultuur van Bali, theater, dans en muziek. Kijk eens op zijn website om een indruk te krijgen van zijn werk.

Mijn vierde tempelbeeld is heel erg rijk gesneden

Mijn vierde tempelbeeld is heel erg rijk gesneden, relatief oud en de ingang wordt bewaakt door twee tempelleeuwtjes. Er zijn geen priesters aanwezig.

Maar goed, het door de heer Nagelkerke aangeboden beeld sprak mij direct aan omdat het rijk gesneden was en sterk afweek van de drie reeds in mijn bezit zijnde tempelbeelden. In plaats van priesters zijn er twee leeuw- / aapachtige wezens afgebeeld voor de ingang van het beeld. Op mijn vraag of hij wat achtergrondinformatie over het beeld voor mij had antwoordde hij: “Hallo Bart, ik weet ook niet zoveel van de betekenis van die beelden . Maar dit is wel een beeld uit de jaren 30. Is ook te zien aan de kwaliteit. Heel gedetailleerd. Leuk dat jij zo enthousiast bent. Ik ben ook een verzamelaar van alles wat met Indonesië te maken heeft. Vooral Bali”. Wij werden het eens over de prijs en het beeld werd mij zorgvuldig verpakt toegezonden.

Met nu vier tempelbeelden in mijn collectie heb ik eigenlijk geen al te grote behoefte om er nog meer te kopen, want ik denk dat deze vier een aardige vertegenwoordiging vormen van wat er op dat gebied circuleert. Aan de andere kant weet je het natuurlijk nooit. Wie weet wat er nog meer op mijn pad komt.

Ergens eind augustus werd het volgende beeld op Marktplaats aangeboden: “Oud Bali beeld, Balinees tempelbeeld, super fijn gesneden”. Mijn eerste bod was veel te laag en de verkopende dame wees mij daar fijntjes op: “Hi Bart, wij kennen elkaar (van Marktplaats) bedankt voor je bod, het is echter te laag. Dit beeld is zeker meer waard toch? Groeten, H..”. Dat wist ik natuurlijk ook wel, maar soms sta je verbaasd en wordt het bod zomaar geaccepteerd. Maar deze dame wist prima wat houtsnijwerken waard zijn op de houtsnijwerkenmarkt. Ze kwam met een tegenvoorstel en de volgende informatie: “Het is mooier dan je denkt. Er zitten wel 2 reeds 50 jaar Leegstaande Houtwormappartementen in (piepkleine gaatjes). P.S. en het moet geolied worden.”
Een prachtig beeld van boven naar beneden rijk gesneden met veel fraai vorm gegeven figuren. Ten opzichte van mijn andere tempelbeelden lang en slank.

Zeer rijk en gedetailleerd gesneden

Toen het beeld via TNT binnen kwam bleek het inderdaad bijzonder fraai te zijn. Zeer rijk en gedetailleerd gesneden. Het is 35 cm. hoog en aan de basis 11 cm. breed. De achterkant is minder fijn bewerkt en daar zitten ook de gaatjes, heel wat meer dan 2 van de houtwormen die er in huis gehouden hebben. Inderdaad was het oliën van het beeld geen overbodige luxe en het beeld knapte er aanmerkelijk van op. De foto’s spreken voor zich en ik zal ze dan ook maar niet stuk voor stuk becommentariëren.

klein, maar ook mooi gesneden beeld

Dit beeld is een klein, maar ook mooi gesneden beeld van 14 cm. hoog en 9 cm. breed. Een mini tempeltje.

 

Iedere keer weer zeg ik: “Dit is het laatste tempelbeeld dat ik koop”. Ik heb er inmiddels een stuk of 10 en ik weet niet meer waar ik ze nog neer moet zetten. Tempelbeelden zijn bij verzamelaars over het algemeen niet zo gewild is mijn indruk, die ik ontleen aan het feit dat ik relatief weinig concurrentie ervaar bij het bieden op zo’n beeld en ze blijven relatief lang op Marktplaats staan. Toch hebben deze beelden op mij wel een bepaalde aantrekkingskracht die waarschijnlijk het gevolg is van het feit dat deze beelden relatief rijk bewerkt zijn en dus stuk voor stuk van vakmanschap getuigen. Daar komt bij dat een tempelbeeld vaak van veel figuren en versieringen/ornamenten is voorzien.

Dit is het laatste tempelbeeld dat ik koop

Toch weer een tempelbeeld: twee priesters met fakkels en achter elke priester een Naga. Op zich een prachtig beeld met een afwijkende voorstelling. De achterzijde ook fraai gesneden. De voorzijde met mooie ornamenten. Altijd aanwezig: De kop van Kala. Links en rechts een priester met achter hem een Naga. De priester houdt een fakkel in de hand. Veel ornamenten, mooie details.

Het beeld hiernaast dat ik kocht heeft meerdere weken op Marktplaats aangeboden gestaan. Het is 42 cm. hoog en is daarmee tot nu toe het hoogste van al mijn tempelbeelden. Via de mail deed ik een bod dat ver beneden de minimumverkoopprijs van de aanbieder lag, maar ik kreeg toch bericht terug: “dit bedrag is ook echt het minimale dat we ervoor willen hebben. Dus als het inderdaad exclusief verzendkosten is, dan accepteren we je bod.” Ik schreef terug: “Ik wil dit beeld graag hebben, Ik verzamel Indische houtsnijwerken. Kijk eens op mijn website”. Daarop kreeg ik weer de volgende reactie: “Je site ziet er mooi uit. Mijn beeld zal goed bij je collectie staan. Het is in het echt ook veel mooier dan ik op de foto’s kon vastleggen. Ik zal het beeld voor je reserveren.” Korte tijd later kreeg ik het beeld goed verpakt en in prima staat aangeleverd.

Het beeld wijkt in enkele opzichten af van de andere reeds in mijn bezit zijnde exemplaren. Het is groot, 42 cm. hoog. Het is een relatief licht gewicht houtsoort. De achterzijde van het beeld is ook mooi bewerkt. De deurtjes van de tempel zijn gesloten. Het beeld bevat 2 priesters en twee Naga’s, welke laatsten op mijn andere tempel-beelden in deze uitvoering niet voorkomen. Alles met elkaar wijkt dit beeld in zoveel opzichten af dat het toch weer een waardevolle aanwinst van mijn collectie mag worden genoemd.

twee priesters met fakkels en achter elke priester een Naga

Dit hierna volgende tempelbeeld is ook weer geheel afwijkend van de vorigen. Mooi donker patina en heel rijk en gedetailleerd bewerkt. Niet al te zwaar en 29 cm. hoog. Ik moest het in Den Haag ophalen en de eigenaar kon weinig aanvullende informatie geven. In ieder geval van toegevoegde waarde voor mijn collectie. In dit geval geen priester, maar ornamenten in de vorm van een Nagakop en een schildpad.

een vrijstaande priester voor de ingang

De laatste die ik kocht, met een vrijstaande priester voor de ingang. De achterzijde is vrij eenvoudig en nogal standaard bewerkt. De hoogte van dit beeld is 32 cm. Aan weerszijden een poortwachter. Toch weer een totaal andere interpretatie. Tempels zijn op Bali ontzettend belangrijk.

 

Het laatste tempelbeeld dat ik begin juli 2016 kocht is een hele mooie en tevens de grootste die ik tot nu toe ben tegengekomen. Ik zag het beeld op Marktplaats aangeboden en ik was er gelijk door geïmponeerd. Zeer gedetailleerd gesneden en heel veel ornamenten en toevoegingen. De voet, de basis van het beeld, wordt gevormd door de bekende schildpad die de aarde symboliseert. Daarnaast de twee naga’s. Hoogstwaarschijnlijk een water- en een landnaga waardoor ook deze twee elementen zijn vertegenwoordigd. Naast de poort de twee poortwachters en boven de poort de bekende Kala-kop, die de geestenwereld vertegenwoordigt en de boze geesten weert. Deze tempelpoort is bijzonder fraai en uitbundig uitgewerkt en moet de houtbewerker de nodige uren, dagen en ook weken werk hebben gekost. Het beeld is 48 cm. hoog en 21 cm. breed en volledig gaaf. Nadat ik het bod had uitgebracht waar de verkoper mee akkoord ging werd er nog doorgeboden op het beeld en werd mijn bod zelfs tot twee maal overboden. Gelukkig deed de verkoper haar aanbod gestand en mocht ik het beeld tegen de prijs van mijn door haar geaccepteerde bod overnemen. Waarvoor alsnog dank. Het beeld arriveerde zorgvuldig verpakt en ik schreef: “Waarschijnlijk is dit het laatste tempelbeeld dat ik zal kopen,  a) omdat ik er al een aantal heb J, dit is de twaalfde. b) omdat ik niet snel een mooiere zal vinden. Ik ben er helemaal weg van. Het is nu zo’n beetje de mooiste in mijn collectie.”

"Waarschijnlijk is dit het laatste tempelbeeld dat ik zal kopen, a) omdat ik er al een aantal heb J, dit is de twaalfde. b) omdat ik niet snel een mooiere zal vinden. Ik ben er helemaal weg van. Het is nu de mooiste in mijn collectie."

“Waarschijnlijk is dit het laatste tempelbeeld dat ik zal kopen, a) omdat ik er al een aantal heb, dit is de twaalfde. b) omdat ik waarschijnlijk niet snel een mooiere zal vinden. Ik ben er helemaal weg van. Het is nu de mooiste in mijn collectie.”

Kijk hierna de presentatie met daarin alle hier getoonde beelden met heel veel details daarvan. Klik op plaatje en kijk de presentatie op uw gemak.

Translate »